CHƯƠNG 18. VẬN HẠN
Gian nan Út vào đại học
Thấm thoắt rồi bé Hương con gái rượu bia của bố MQ cũng lại thi và đậu vào chuyên Hóa của trường Hà Nội Amsterdam để học phổ thông trung học. Khi còn ở nhà tập thể, Hương đi học ngay gần nhà. Nhà bên này đường thì trường bên kia đường. Nhưng tới khi tôi xây xong nhà ở Cổ Nhuế, thì Hương phải đi học xa rồi. Lại lẽo đẽo xe đạp, chỉ khác là lần này, cô nàng được mẹ mua cho một chiếc xe đạp Nhật "xịn", mua từ Hải phòng mang về Hà Nội rất cầu kì. Học cấp 3, rồi chuẩn bị cho thi đại học, cũng phải học thêm nhiều. Hồi đầu, tôi sợ Hương yếu sức khỏe, sức học không thật tốt như chị Hoa, nên thuê gia sư về kèm cặp tại nhà. Nhưng thực tế thì Hương tự thấy không hiệu quả, nên chỉ tự học, hoặc học đại trà cùng các bạn, không học gia sư nữa. Thế là con bé cứ rong ruổi đạp xe, thi thoảng mẹ Thư mới chở con đi. Giống như ngày trước chị Hoa tự học qua các bộ đề, lần này Hương cũng thế. Càng gần ngày thi đại học, Hương càng vững vàng. Tuy nhiên, tôi rất lo, lỡ ra Hương "thi phận" có làm sao, thì tôi thấy như mình có lỗi. Bố MQ mất rồi, mẹ Thư bận quá mải việc cơ quan chẳng giúp gì cho con gái, để con gái thua anh thua chị à?
Bao năm nay, tôi luôn nhồi nhét vào đầu con rằng, là con gái nên chọn nghề dạy học, tuy mệt nhưng nhiều niềm vui, rằng đó là một nghề cao quí, đầy ý nghĩa, tuy bận nhưng giờ lên lớp có hạn sẽ tiện nuôi dạy con cái. Hương đã học chuyên Hóa rồi, thì nên thi Đại học Sư Phạm ngành Hóa. Nhưng con gái tôi nộp đơn thi tại bốn trường: Đại học Sư phạm -ngành Hóa; Đại học Khoa học tự nhiên - ngành Công nghệ thông tin; Đại học Luật và Cao đẳng Sư phạm Hà Nội. Hai trường sau là dự phòng, không nói, nhưng hai trường đầu thì làm thủ tục và thi ở một nơi duy nhất, thi cùng một đề, và phải xác định rõ, là chọn thi Sư phạm hay Khoa học tự nhiên, vì chỉ có một số báo danh thôi. Nghĩa là không thể “bắt cá hai tay” được. Mẹ con tôi đều biết rõ, thi Sư phạm điểm chuẩn cao lắm, còn Khoa học tự nhiên thì thấp hơn nhiều, nghĩa là dễ đậu hơn. Hôm làm thủ tục, nhận số báo danh để chuẩn bị thi, con gái tôi phải ghi một trong hai lựa chọn. Tôi đưa Hương đi thi. Tôi nhường con quyền quyết định cuối cùng. Đứng ngoài chờ con, tim tôi đập liên hồi, hoang mang không hiểu con thi trường nào. Rốt lại, con ra và nói với tôi, con thi Sư phạm, nghĩa là con chấp nhận thử thách lớn hơn, hơn rất nhiều so với lựa chọn khác.
Rồi Hương đi thi. Kì thi đầu, cháu làm bài rất tốt, hai mẹ con vui vẻ lắm và an tâm. Mấy kì sau, thì bình thường, nhưng vì là phương án dự phòng nên ít quan tâm. Tuy nhiên, nghe ai kể chuyện, có trường hợp thi điểm cao lắm mà không đậu, chỉ vì thiếu nửa điểm. Tôi nghe thấy lạ, và vận luôn vào con mình chuyện này, rồi cố trấn an, đợi ngày xem kết quả. Tôi đến Đại học Khoa học tự nhiên, tìm xem điểm của con. Thí sinh đông lắm nên bảng điểm treo la liệt, từng tập từng tập dày, và trải rộng quanh khu vực lớn. Tìm mãi rồi cũng phải ra. Tôi đeo kính cẩn thận để nhìn thật rõ, Hương thi tổng số 26 điểm, trong đó Toán 9, Hóa 9, Lý 8. Nhưng kết luận lại thì không thấy có chữ trúng tuyển, chỉ chơ vơ điểm số thế thôi. Tôi hoảng quá, đi tìm điểm chuẩn vào Đại học Sư phạm, ngành Hóa thì thấy ghi thật rõ, khu vực 3 (tức là Hà Nội) điểm chuẩn là 26,5! Thôi rồi, kêu ai bây giờ? Tôi tái mặt, đầu ong ong, có lúc cảm thấy mình loạng choạng đi không thật vững. Đọc đi đọc lại, không còn nghi ngờ gì nữa, con gái tôi trượt thật rồi. Tôi mệt mỏi, chán chường và thương con quá, nhưng chưa về. Tôi lấy quyển sổ tay, rồi lục tìm từ trong danh sách mênh mông ấy chọn ghi tất cả các cháu đậu vào ngành Hóa. Kết quả là có 122 cháu đậu, và so với điểm xếp từ cao xuống thấp thì Hương nhà tôi đứng thứ 17, nghĩa là cháu chỉ thua điểm của 16 bạn thôi, và là điểm thật cao. Nhưng mà vẫn trượt tại vì các khu vực khác chuẩn chỉ 22, 23 thôi; còn ở Hà Nội thì 26 chưa đủ điểm đỗ. Vẫn biết vậy, nhưng cứ nhìn vào danh sách thì lại thấy đau lòng. Ngậm ngùi nghĩ tới điểm chuẩn Đại học Khoa học tự nhiên, khoa Công nghệ thông tin chỉ có 21, càng thấy buồn hơn. Thôi, lại phải chấp nhận “số” rồi.
Tôi bị sốc nặng, nhưng dấu kín để khỏi tác động tới con. Tôi tỏ ra bình thản, an ủi Hương, đúng là không may thật, mẹ sẽ cố xin phúc tra, hoặc chờ hạ điểm chuẩn vậy. Vừa mới sáng hôm nào, chở con đi thi, mẹ đi thật sớm sợ tắc đường, mẹ còn hồ hởi hát khẽ “Ba sẽ là cánh chim, Đưa con bay thật xa, Mẹ sẽ là bông hoa, Cho con cài lên ngực…” Mẹ vẫn muốn có bố ở bên mẹ con mình, phù hộ cho con, nhưng…
Hứa với con gái, tôi cố hỏi thủ tục phúc tra, hoặc làm đơn xin chuyển từ Sư phạm sang Khoa học tự nhiên nhưng đều vô hiệu. Tôi đành động viên cháu tiếp tục ôn để qua sang năm thi lại. Một năm trời nặng nề trôi qua. Tôi luôn lén nhìn con gái học ôn, xem thái độ của con thế nào, luôn lẩm bẩm lạy Trời khấn Phật khấn gia tiên nội ngoại hãy cho cháu nghị lực để đừng bỏ cuộc. Và rồi kì thi cũng phải đến. Lần này, cả tôi cả con không ai dám có ý tưởng liều mình thi Sư Phạm được nữa, và giấc mơ con tôi làm cô giáo vụt biến tan.
Con gái tôi đậu vào ngành Công nghệ thông tin trường Đại học Khoa học tự nhiên. Tôi thở phào nhẹ nhõm. Tôi đã không còn thời gian quan tâm thật sâu sắc đến ý thích của con, cùng những ước mơ của nó. Thì vẫn là tôi mà, một cái tôi bận rộn với công việc cơ quan và tin tưởng con hoàn toàn. Có chăng, từ đây, tôi lại phải băn khoăn xem con thân với ai, khi nào con có bạn trai, con liệu có được người bạn đời hiền như…bố MQ của con không?
Gian nan Út vào đại học
Thấm thoắt rồi bé Hương con gái rượu bia của bố MQ cũng lại thi và đậu vào chuyên Hóa của trường Hà Nội Amsterdam để học phổ thông trung học. Khi còn ở nhà tập thể, Hương đi học ngay gần nhà. Nhà bên này đường thì trường bên kia đường. Nhưng tới khi tôi xây xong nhà ở Cổ Nhuế, thì Hương phải đi học xa rồi. Lại lẽo đẽo xe đạp, chỉ khác là lần này, cô nàng được mẹ mua cho một chiếc xe đạp Nhật "xịn", mua từ Hải phòng mang về Hà Nội rất cầu kì. Học cấp 3, rồi chuẩn bị cho thi đại học, cũng phải học thêm nhiều. Hồi đầu, tôi sợ Hương yếu sức khỏe, sức học không thật tốt như chị Hoa, nên thuê gia sư về kèm cặp tại nhà. Nhưng thực tế thì Hương tự thấy không hiệu quả, nên chỉ tự học, hoặc học đại trà cùng các bạn, không học gia sư nữa. Thế là con bé cứ rong ruổi đạp xe, thi thoảng mẹ Thư mới chở con đi. Giống như ngày trước chị Hoa tự học qua các bộ đề, lần này Hương cũng thế. Càng gần ngày thi đại học, Hương càng vững vàng. Tuy nhiên, tôi rất lo, lỡ ra Hương "thi phận" có làm sao, thì tôi thấy như mình có lỗi. Bố MQ mất rồi, mẹ Thư bận quá mải việc cơ quan chẳng giúp gì cho con gái, để con gái thua anh thua chị à?
Bao năm nay, tôi luôn nhồi nhét vào đầu con rằng, là con gái nên chọn nghề dạy học, tuy mệt nhưng nhiều niềm vui, rằng đó là một nghề cao quí, đầy ý nghĩa, tuy bận nhưng giờ lên lớp có hạn sẽ tiện nuôi dạy con cái. Hương đã học chuyên Hóa rồi, thì nên thi Đại học Sư Phạm ngành Hóa. Nhưng con gái tôi nộp đơn thi tại bốn trường: Đại học Sư phạm -ngành Hóa; Đại học Khoa học tự nhiên - ngành Công nghệ thông tin; Đại học Luật và Cao đẳng Sư phạm Hà Nội. Hai trường sau là dự phòng, không nói, nhưng hai trường đầu thì làm thủ tục và thi ở một nơi duy nhất, thi cùng một đề, và phải xác định rõ, là chọn thi Sư phạm hay Khoa học tự nhiên, vì chỉ có một số báo danh thôi. Nghĩa là không thể “bắt cá hai tay” được. Mẹ con tôi đều biết rõ, thi Sư phạm điểm chuẩn cao lắm, còn Khoa học tự nhiên thì thấp hơn nhiều, nghĩa là dễ đậu hơn. Hôm làm thủ tục, nhận số báo danh để chuẩn bị thi, con gái tôi phải ghi một trong hai lựa chọn. Tôi đưa Hương đi thi. Tôi nhường con quyền quyết định cuối cùng. Đứng ngoài chờ con, tim tôi đập liên hồi, hoang mang không hiểu con thi trường nào. Rốt lại, con ra và nói với tôi, con thi Sư phạm, nghĩa là con chấp nhận thử thách lớn hơn, hơn rất nhiều so với lựa chọn khác.
Rồi Hương đi thi. Kì thi đầu, cháu làm bài rất tốt, hai mẹ con vui vẻ lắm và an tâm. Mấy kì sau, thì bình thường, nhưng vì là phương án dự phòng nên ít quan tâm. Tuy nhiên, nghe ai kể chuyện, có trường hợp thi điểm cao lắm mà không đậu, chỉ vì thiếu nửa điểm. Tôi nghe thấy lạ, và vận luôn vào con mình chuyện này, rồi cố trấn an, đợi ngày xem kết quả. Tôi đến Đại học Khoa học tự nhiên, tìm xem điểm của con. Thí sinh đông lắm nên bảng điểm treo la liệt, từng tập từng tập dày, và trải rộng quanh khu vực lớn. Tìm mãi rồi cũng phải ra. Tôi đeo kính cẩn thận để nhìn thật rõ, Hương thi tổng số 26 điểm, trong đó Toán 9, Hóa 9, Lý 8. Nhưng kết luận lại thì không thấy có chữ trúng tuyển, chỉ chơ vơ điểm số thế thôi. Tôi hoảng quá, đi tìm điểm chuẩn vào Đại học Sư phạm, ngành Hóa thì thấy ghi thật rõ, khu vực 3 (tức là Hà Nội) điểm chuẩn là 26,5! Thôi rồi, kêu ai bây giờ? Tôi tái mặt, đầu ong ong, có lúc cảm thấy mình loạng choạng đi không thật vững. Đọc đi đọc lại, không còn nghi ngờ gì nữa, con gái tôi trượt thật rồi. Tôi mệt mỏi, chán chường và thương con quá, nhưng chưa về. Tôi lấy quyển sổ tay, rồi lục tìm từ trong danh sách mênh mông ấy chọn ghi tất cả các cháu đậu vào ngành Hóa. Kết quả là có 122 cháu đậu, và so với điểm xếp từ cao xuống thấp thì Hương nhà tôi đứng thứ 17, nghĩa là cháu chỉ thua điểm của 16 bạn thôi, và là điểm thật cao. Nhưng mà vẫn trượt tại vì các khu vực khác chuẩn chỉ 22, 23 thôi; còn ở Hà Nội thì 26 chưa đủ điểm đỗ. Vẫn biết vậy, nhưng cứ nhìn vào danh sách thì lại thấy đau lòng. Ngậm ngùi nghĩ tới điểm chuẩn Đại học Khoa học tự nhiên, khoa Công nghệ thông tin chỉ có 21, càng thấy buồn hơn. Thôi, lại phải chấp nhận “số” rồi.
Tôi bị sốc nặng, nhưng dấu kín để khỏi tác động tới con. Tôi tỏ ra bình thản, an ủi Hương, đúng là không may thật, mẹ sẽ cố xin phúc tra, hoặc chờ hạ điểm chuẩn vậy. Vừa mới sáng hôm nào, chở con đi thi, mẹ đi thật sớm sợ tắc đường, mẹ còn hồ hởi hát khẽ “Ba sẽ là cánh chim, Đưa con bay thật xa, Mẹ sẽ là bông hoa, Cho con cài lên ngực…” Mẹ vẫn muốn có bố ở bên mẹ con mình, phù hộ cho con, nhưng…
Hứa với con gái, tôi cố hỏi thủ tục phúc tra, hoặc làm đơn xin chuyển từ Sư phạm sang Khoa học tự nhiên nhưng đều vô hiệu. Tôi đành động viên cháu tiếp tục ôn để qua sang năm thi lại. Một năm trời nặng nề trôi qua. Tôi luôn lén nhìn con gái học ôn, xem thái độ của con thế nào, luôn lẩm bẩm lạy Trời khấn Phật khấn gia tiên nội ngoại hãy cho cháu nghị lực để đừng bỏ cuộc. Và rồi kì thi cũng phải đến. Lần này, cả tôi cả con không ai dám có ý tưởng liều mình thi Sư Phạm được nữa, và giấc mơ con tôi làm cô giáo vụt biến tan.
Con gái tôi đậu vào ngành Công nghệ thông tin trường Đại học Khoa học tự nhiên. Tôi thở phào nhẹ nhõm. Tôi đã không còn thời gian quan tâm thật sâu sắc đến ý thích của con, cùng những ước mơ của nó. Thì vẫn là tôi mà, một cái tôi bận rộn với công việc cơ quan và tin tưởng con hoàn toàn. Có chăng, từ đây, tôi lại phải băn khoăn xem con thân với ai, khi nào con có bạn trai, con liệu có được người bạn đời hiền như…bố MQ của con không?
Me về với tổ tiên
Lâu rồi, tôi mới trở lại hồi ức về me tôi đây. Tôi làm nhà ở Cổ Nhuế, mong me được sống những năm tháng cuối đời sung sướng an vui, và hi vọng me thọ ngoài trăm tuổi, Nhưng không được, me ở nhà mới chỉ hơn 18 tháng đã trở về với tổ tiên. Ở ngôi nhà mới, me thích lắm, chỉ ban ngày là buồn vì tôi đi làm và các cháu đi học. Me hay mang ghế ngồi ngoài cổng để ai đi qua thì chào hỏi chuyện trò tí chút. Thi thoảng me còn chống gậy sang hàng xóm chơi nữa. Có hôm, me dậy thật sớm, ra chậu cây hoa giấy to, tự tay bấm bớt lá, me bảo để nó đâm chồi mới và nở nhiều hoa hơn. Những lần công tác xa nhà mấy hôm, tôi sợ bọn trẻ đi học, vụng về không chăm cho bà chu đáo được, tôi phải đưa me lên anh chị cả, hoặc đưa lên chơi nhà cháu Hoa, khi nào về mới đón me. Nhưng một lần, tôi đi công tác về, vừa mở cửa thì giật mình đã thấy me ngồi trong nhà rồi. Me bảo, “tôi biết chiều nay chị về, nên tôi về từ trưa. (các cháu đi học đều về nấu cơm ăn, chiều mới học tiếp), tôi tự thuê xích lô về đấy”. Tôi sợ quá bảo “lần sau me để con đón nhé, me tự đi thế lỡ làm sao”. Me cười gạt đi “có sao đâu mà, đi xích lô sướng ghê cơ, tôi suýt không nhận ra Cầu Giấy, bây giờ đổi khác nhiều quá”.
Me tuổi cao lắm, nhưng da dẻ vẫn căng hồng. Mái tóc bạc trắng như cước, giọng nói của me còn sang sảng. Chỉ khi nào ốm và viêm thanh quản, khản giọng thì me mới nói khẽ. Gọi là ốm, chứ hầu như me không có bệnh, thi thoảng bị cảm tí chút, và nhức đau khớp gối lúc trở trời. Tôi hay mua những thứ me thích. Biết me thích na, lần nào vôNam
Mỗi lần me mệt, đau chân phải nằm nhiều, trước khi đi làm, tôi chuẩn bị sẵn các thứ như phích nước nóng, bình nước nguội, cốc, thìa, mấy lọ thuốc, bánh ga tô, trái cây…để me uống thuốc và có buồn có đói bụng thì ăn thêm, trưa tôi mới tranh thủ về một lát cơm nước cho me rồi lại đi ngay. Tôi đi về như con thoi, dọn dẹp lầm lũi, ít khi đấm bóp được cho me, trong khi tôi hơi bị đau đầu, là me đã xoa dầu lo lắng cho tôi rồi. Nghĩ lại, thấy mình còn vô tâm, chứ chẳng phải chỉ vì bận. Tôi cứ tự bằng lòng với mình là chuẩn bị đủ các thứ cho me, nhưng thực ra người già rất cần những lời tâm tình, an ủi động viên, những cử chỉ quan tâm săn sóc, những ánh mắt trìu mến, sót thương, mà tôi thì lại không mấy khi thể hiện. Tôi lao vào công việc ở cơ quan mê mải, hay ở lại làm tối, về khuya. Chủ nhật cũng vậy, rất ít khi thảnh thơi. Cơm nước tôi làm qua loa chứ không như ngày còn MQ. Suy cho cùng, nó khiến me tôi và các con tôi chịu thiệt thòi. Cũng may là me còn đọc được kinh kệ nhà Phật, đọc sách truyện chẳng cần đeo kính, hoặc chỉ đeo số 1 thôi, nên đỡ buồn hơn khi con cháu vắng nhà. Để me vui, cứ chủ nhật nào không phải đi làm, là tôi chở me trên xe máy DD đỏ đi chơi, đến chùa Quán Sứ, đến nhà cháu Hoa, hoặc đến các chị. Chở me thì không ngại lắm, nhưng ngại nhất là phải kèm thêm chiếc gậy. Kể cũng nguy hiểm, nhưng tôi ngỏ ý thuê xích lô (ngày ấy chưa nhiều taxi) là me không chịu, me chỉ thích tôi chở bằng xe máy cho mát, và ngắm đường phố đông vui.
Ngày xưa me ít học, nhưng vì buôn bán giỏi nên tính toán thật nhanh, hiếm khi nhầm lẫn. Me già lắm rồi, mà có mấy chục triệu đồng gửi tiết kiệm, me tính lãi đâu ra đấy. Me thuộc truyện Kiều, thi thoảng lại ngâm nga. Me còn làm cả mấy câu thơ rất ngộ ghi vào chiếc ảnh chụp cụ bế chắt (cháu Phúc Hoàng con trai của Hoa, cháu ngoại tôi) rằng:
”Cụ cũng xinh mà chắt cũng xinh
Trông hai cụ cháu rất đa tình
Lớn lên cháu sẽ thành người hữu
Rụng để gia đình được hiển vinh…”
Đến chết cười vì cái lỗi chính tả “Rụng” của me tôi. Nhưng vậy mới nhớ lâu chứ. Rồi một hôm, me tôi bị cảm, tưởng là sơ sơ, ai dè thành ốm nặng. Mới hôm trước, me còn bảo tôi chở đến bệnh viện E thăm mẹ anh Nghiệp ốm, chuyện trò rôm rả, an ủi động viên bà bạn. Vậy mà hôm sau, trong lúc tôi đi làm vắng, me chống gậy đi chơi quanh xóm và tối về thì bị sốt. Me ho, đau ngực. Cũng chỉ nghĩ là cảm thông thường, me tôi uống chút thuốc cảm, rồi đánh gió, ăn cháo nóng, đủ kiểu giống mọi khi. Nhưng lần này thì khác, me không khỏi hẳn, cứ nhì nhằng và thấy mệt hơn trước, kể cả khi hết sốt. Tôi nói đưa me đi khám bệnh thì me nhất định không chịu. Tôi cũng không kiên quyết, chỉ quan tâm chăm sóc me nhiều hơn thôi. Đã từ lâu, tôi không để me ở riêng phòng trong nữa, sợ me buồn. Người già bao giờ cũng thích gần con cháu, thích đông vui. Tôi chuyển me ra ngay phòng khách, thông luôn với bếp, nên mấy mẹ con bà cháu ăn uống xem ti vi với nhau vui vẻ hơn. Và các con tôi có đi đi về về thì gặp bà luôn, cũng đỡ.
Bây giờ me ốm rồi. Tôi ngủ ở tầng trên, nơi để bàn thờ MQ, nhưng không ngủ được. Chỉ thoáng nghe tiếng ho của me là tôi lại xuống, xoa nhẹ lên ngực cho me và nằm bên cạnh để me yên tâm. Me hỏi tôi sao biết me ho mà xuống, tôi bảo tôi vẫn thức thì me cảm động lắm, và một lúc sau giục tôi đi ngủ để mai đi làm chứ me không việc gì đâu. Lủng củng như thế cả đêm, cũng mệt lắm, nhưng tôi cảm thấy có cái gì không ổn. Tôi nói với me, mai thứ hai, con lên cơ quan rồi xin phép nghỉ, thứ ba con đưa me đi khám bệnh ở phòng khám tư, cho thoải mái. Bác sĩ sẽ làm đủ các xét nghiệm cho me, me đừng ngại nhé. Me bằng lòng, không phản đối dữ như mấy ngày trước bảo đi bệnh viện nữa. Hôm ấy, me đi tiểu vào bô xong, me bảo để me tự xách ra toilet. Tôi ngăn, me yếu rồi, đừng cố thế, cứ để tôi dọn rửa không sao. Me bảo me thử thôi mà. Tôi dìu me và rõ ràng me không thể…Tôi hỏi me:
- Me ơi! bây giờ me có muốn gì không, me cứ nói, con sẽ cố gắng làm theo…
- Không, me chẳng có yêu cầu gì, không có ân hận gì. Me đã mãn nguyện tất cả. Chỉ có điều là me tiếc thôi, tiếc là chẳng còn khỏe nữa. Giá như me vẫn còn khỏe thì thích lắm, ở nhà này thật sướng, rộng rãi, mát mẻ. Me ở nhà và đến chiều con đi làm về các cháu đi học về, có phải vui không - Me tôi ngậm ngùi.
- Vâng. Nhưng thôi, me đừng nghĩ ngợi gì nữa, me đi khám bệnh rồi chữa sẽ khỏi thôi mà - Tôi an ủi.
- Ừ, là tiếc thế, tiếc lắm - Me tôi ngẩng nhìn quan sát lại ngôi nhà từ nhiều phía.
Ngắm nhà xong, tôi đưa me về giường. Me có chuyện riêng muốn nói với tôi. Me trao một gói lủng củng đồ trang sức khác nhau me dành dụm cả đời, dặn tôi khi nào cháu Miên con trai em Vinh lấy vợ thì đưa cho nó và bảo là quà bà nội để phần cháu. Me đưa cho tôi toàn bộ số tiền me có (rút từ tiết kiệm) để tôi chi dùng về sau. Tôi biết đến lúc này me cảm thấy trong người bất ổn lắm rồi, tôi thấy thương me quá và cảm động bật khóc. Tôi hứa với me sẽ trao lại cho cháu quà của bà nội, nhưng còn tiền me đưa tôi, tôi không nhận một mình, tôi xin phép me sẽ chia đều cho mấy chị em, gọi là một chút kỉ niệm của me. Lâu nay chị em tôi làm gì cũng có nhau, từ việc góp tiền xây mồ mả ở quê, giỗ chạp các đấng sinh thành, đều làm chung cả mà. Me không bằng lòng, nhưng tôi vẫn làm vậy, và ngay từ hôm đó đã trao đổi với các chị, cùng chứng kiến bà gửi lại những gì cho cháu Miên mà tôi sẽ giữ đến ngày cháu lấy vợ, những gì đưa cho tôi để chị em thực hiện, chứ không phải đợi đến khi nói dại me quá cố mới đem chuyện ra mà nói. Tôi làm việc này thấy thật thanh thản trong lòng.
Hôm sau, tôi lên cơ quan làm và định xin phép để mai nghỉ đưa me đi khám tư. Nhưng mọi sự xảy ra lại khác. Ở nhà, me tôi thấy khó chịu quá, có ý muốn đi bệnh viện ngay. Anh chị tôi lên thăm, bàn bạc và giao cho Tuấn, con trai tôi quyết định đưa bà me đi bệnh viện nào. Kết quả là cả nhà đưa me tôi đến Viện Lão khoa, rồi mới báo cho tôi đến thẳng đó. Trước khi nằm điều trị ở một phòng cụ thể, me tôi được đưa lên tầng 4 để khám bệnh, đo huyết áp. Vợ chồng cháu Hoa kịp đến, và con rể tôi - Quang Anh- đã cõng bà lên suốt mấy cầu thang bộ khiến bà rất cảm động. Nghe mọi người kể lại, tới khám mà me tôi vẫn còn nói được sang sảng, tự nhiên như ở nhà, rồi còn “chỉ đạo” các bác sĩ nữa, thật may các bác sĩ không chấp cụ già nên không giận. Rồi me tôi được chuyển vào nằm theo rõi tại một phòng riêng, rộng rãi, chỉ có một giường bệnh, còn lại là một vài bàn làm việc, khám xét gì ấy tôi không nhớ rõ. Đang nằm yên rồi, thì một bác sĩ trẻ mang hồ sơ vào phòng khám đo huyết áp cho me tôi. Me tôi lừ lừ nhìn và hỏi thẳng, “Này, cậu không phải là bác sĩ đúng không? Cậu là sinh viên thực tập? tôi vừa đo huyết áp trên tầng bốn rồi còn gì?” Tôi hoảng quá, can me tôi, “Me ơi, me để bác sĩ khám bệnh cho nào…” và quay sang bác sĩ nói nhỏ “Tôi xin lỗi, bác sĩ bỏ quá cho. Mẹ tôi già rồi, lại đang bệnh, khó chịu nên cứ nói không phải…”. Nhưng bác sĩ đã kịp nói ngay với me tôi: “ Vâng, cháu chưa phải là bác sĩ, cháu đang thực tập. Nhưng nhiệm vụ của cháu là đo huyết áp cho bà, bà vui lòng vậy nhé.” Gớm thì ra me tôi ốm bệnh mà vẫn còn tinh quá đi mất, buồn cười mà cũng chịu cụ già! Đo xong, chưa được bao lâu, lại một bác sĩ khác xách cặp đi vào, vẫn đo huyết áp. Me tôi không tha: “Lại ông nữa à, một cậu sinh viên vừa đo huyết áp cho tôi rồi!” Lần này, thì tôi hoảng hơn: “ Thưa bác sĩ, mẹ tôi đã 94 tuổi, đang bệnh, mà ở nhà cụ quen chỉ đạo hò la con cháu rồi, nên đến đây nói năng tự nhiên quá, không phải phép, xin bác sĩ thông cảm cho ạ”. Chưa cần nghe tôi nói hết, bác sĩ đã nghiêm nét mặt lạnh lùng : ”Cụ vào đây rồi thì cứ nằm yên để chúng tôi khám bệnh, trị bệnh. Và cụ phải làm theo yêu cầu của chúng tôi, có thế thôi. Cụ không được nói lằng nhằng gì hết.” Cứng quả có hơn, me tôi lặng im, nén chịu mà vẫn lộ vẻ bực tức. Khi bác sĩ ra khỏi phòng rồi, tôi mới tỉ tê khuyên giải me tôi mấy điều. Me tôi nghe ra và gật đầu rồi, nhưng còn vùng vằng: “Nằm ở đây, giường chật bỏ mẹ. Ở nhà giường to nằm sướng thế cơ mà. Biết thế chả đòi các anh chị đưa vào bệnh viện cho xong…”. Tôi buồn cười quá phải cố nhịn, “Me ơi thì giường bệnh viện chỉ có cỡ chung thôi chứ. Me chữa bệnh chóng khỏi rồi lại về nhà nằm giường rộng mà”.
Vậy là hai chị em, chị Hiền Trang và tôi thay phiên nhau chăm me ở bệnh viện. Ban ngày tôi bận đi làm thì chị Trang đến (chị đã nghỉ hưu), đêm thì tôi đến với me đổi ca vì chị tôi hay chóng mặt không ở lại ban đêm được. Công việc cơm nước ở nhà, các con tôi phải tự lo thôi. Tuấn thì chạy vòng ngoài, nhờ bạn bè giúp đỡ chữa bệnh cho bà. Sau khi khám xét đủ thứ, bệnh viện kết luận là me tôi tim bị to, do già quá, phổi hơi rám, và ho nặng. Họ bảo chỉ cầm cự chứ chẳng có điều trị gì đặc biệt. Nằm ở đây chừng mười ngày, bệnh viện chuyển me tôi sang khoa Tim mạch, bệnh viện Bạch Mai để cấp cứu cho tiện. Me cũng đồng ý. Nhưng khổ là khoa này đông, nên me phải nằm chung với một bệnh nhân nữ chừng 50 tuổi yếu lắm, da bọc xương, đang truyền huyết thanh. Vậy mà me tôi, người to béo cứ giở mình ầm ầm, vùng vằng lấn cả sang chị. Bọn tôi phát hoảng, phải giữ và dặn me nằm yên hơn kẻo đụng mạnh chị ấy đang truyền là lôi thôi to, lỡ ngã thì chết. Một mặt tôi gắng liên hệ xin chuyển phòng khác. Gọi là đỡ chứ vẫn hai người một giường. Phòng có 8 giường, mỗi bệnh nhân có từ 1-2 người nhà ở lại ban đêm nên đêm nào cũng có từ 16-20 nhân khẩu nằm ngồi la liệt trong phòng chưa tới 20 m2, lại còn bao nhiêu bô đặt để người bệnh đại tiểu tiện nữa chứ. Ban đêm, tôi chỉ có một mình, mệt thì nằm dưới đất thiếp đi một tị, trong túi thường trực lọ dầu để trị cảm trị chóng mặt, vì cả đêm phải lục cục dìu me dậy đi tiểu vào cái bô cao mang từ nhà - cái bô mà ngày xưa me tôi suốt ngày đi đổ cho tôi vì tôi nghén nặng nôn liên miên đó. Tôi còn lấy sẵn một cái siêu to đổ đầy nước để vệ sinh cho me sau mỗi lần đi tiểu hoặc đại tiện. Cái vụ vệ sinh này là do tôi học được hồi đi Ấn độ, thấy họ luôn đặt sẵn cái siêu ở các vòi nước nhà vệ sinh, nơi tham quan di động trong rừng sâu, rất tiện và sạch sẽ. Mấy ngày sau, có các cháu Ngân (con chị Hiền Trang), cháu Phong (con chị Thùy Trinh), cháu Miên (con em Vinh), và các chị em con cháu khác gần xa đến thăm nom và trông bà nên chị em tôi đỡ hơn.
Khoa Tim mạch cũng kết luận giống như Viện Lão khoa thôi. Họ khích lệ đưa bà về nhà chứ bệnh viện không làm gì được hơn mà cả bà và con cháu đều vất vả. Chúng tôi hỏi ý kiến me, me đồng ý nên ra viện. Me muốn về chị Hiền Trang mấy bữa rồi về lại nhà tôi sau. Me yếu hơn trước, mặt đã bắt đầu phù nề, bàn tay cũng vậy. Me vẫn ăn được, nhưng ngủ ít hơn. Tôi ở cơ quan làm việc xong thường chiều tối ghé qua thăm me. Chị em bạn bè tôi ở cơ quan cũng ghé thăm, mọi người hay nói chuyện vui để me yên lòng. Ở được ít bữa, me đòi về Cổ nhuế. Đúng dịp ấy, tôi có mấy ngày đi công tác cùng chuyên gia tập huấn ở thành phố Hồ Chí Minh. Tôi động viên me ở lại với anh chị khi xong việc tôi ra ngay và đón me về nhà. Me nghe theo hơi miễn cưỡng. Tối hôm ấy, trước khi ngày mai lên đường công tác, tôi ở lại với me thật lâu. Tôi dỗ me ăn được một miếng bánh chưng to, một quả trứng gà luộc, và một quả quít bự. Hỏi ra mới biết me táo bón mấy ngày nay rồi, tôi dỗ me đi ngoài cho đỡ nặng nề, và me nghe theo. Tôi và chị Thùy Trinh (bị đau chân đến khổ) dìu me ra bô, vẫn chiếc bô cao đầy kỉ niệm ấy. Me đi ngoài được thật nhiều. Tôi mừng lắm, rửa cho me đàng hoàng sạch sẽ và hai chị em dìu me trở lại giường, yên tâm hẳn. Khuya rồi, me giục tôi về chuẩn bị mai đi công tác, giục chị Trinh về nghỉ ngơi. Me hứa sẽ đi ngủ ngay.
Tôi về nhà, dọn dẹp thu xếp hành lí rồi đi nằm chứ không sao ngủ được, lòng cầu mong ngày mai lên đường bình an, hi vọng các anh chị sẽ chăm sóc me cầm cự được ít ra là tới tết Nguyên đán. Tôi định bụng vào thành phố sẽ thuyết phục một cô bạn nhỏ, kĩ sư chương trình nơi sở tại, làm phiên dịch thay tôi rồi tôi trở lại Hà Nội ngay để sớm đón me về theo ý nguyện. Nhưng thực tế chẳng tính được gì cả. Sinh có hạn, tử bất kì, me tôi đã ra đi lúc hơn 5 giờ sáng trong bàn tay nâng giấc của anh chị cả tôi. Chị gọi điện và nhắc tôi gấp rút lo tìm ảnh chân dung của me, cùng chuẩn bị một số thứ khác nữa.Tôi điện báo cho cơ quan để hủy chuyến đi, và tôi nhắn chuyên gia thông cảm, cứ vào trước rồi sẽ có người khác dịch. Nhưng ông ấy không chịu vào, ở lại dự tang lễ me tôi rồi chờ tôi cùng vào muộn. Tôi vội vã đến anh chị, cùng với anh rể làm thủ tục xin đưa me tới nhà tang lễ Phùng Hưng, rồi về quê xin đất nghĩa trang và làm mọi thứ cần thiết, thông báo họ hàng. Và tang lễ trọng thể đã được tổ chức vào ngày hôm sau, đông đảo các cơ quan đoàn thể họ hàng bạn bè đến dự. Cả gia đình thống nhất để tôi viết và đọc điếu văn Me:
“Me ơi! Hôm nay ngày 8/9/1999 tức ngày 28/7 năm Kỉ Mão, chúng con về đây để tiễn biệt me về cõi vĩnh hằng. Than ôi! Giờ đây âm dương đôi ngả đau buồn xiết bao!
Đã chín mươi tư mùa xuân trôi qua kể từ ngày me ra đời ở một làng quê bé nhỏ. Trải qua bao nhiêu thăng trầm, khổ đau, sướng vui, me đã không quản gian lao vất vả nuôi các con rồi lại chăm sóc đàn cháu nhỏ từ các cháu Thanh Ngân, Thanh Ngọc, Việt An, Thục An, đến các cháu Tuấn Phong, Thanh Hoa trong những năm chiến tranh đầy gian khổ đến các cháu Anh Tuấn, Ngân Hương và mới hôm nào đây cụ còn vui vầy với chắt Phúc Hoàng trong những ngày gần cuối cuộc đời. Chúng con không thể nào quên hình ảnh me, một người mẹ cần cù chịu thương chịu khó, hay lam hay làm, không quản ngại khó khăn gian khổ luôn vui vẻ, lạc quan, yêu đời. Giờ đây chúng con đã trưởng thành, đàn cháu của bà đã lớn khôn. Đã qua những ngày gian lao vất vả vì lâm bệnh trong lúc tuổi già sức yếu, nên mặc dù được các bác sĩ y tá hết lòng cứu chữa, con cháu chăm sóc tận tình, bạn bè gần xa quan tâm thăm hỏi, nhưng me vẫn không qua khỏi để bây giờ chúng con vắng me, các cháu thiếu bà.
Me ơi! giờ phút linh thiêng này, thay mặt cho cả những người đã khuất, chị Hiền Thục, chị Hiền Thủy, anh Đình Viên, anh Minh Quang, em Đức Vinh, chúng con xin kính cẩn cúi đầu trước vong linh me. Chúng con mong me hãy tha thứ hết những lỗi lầm dù nhỏ, những điều con cháu làm cho me không vui để chỉ mang theo sự thanh thản và những niềm vui sướng trên cõi đời này về với tổ tiên, gặp lại thầy con và các anh chị em chúng con.
Trước vong linh Người, chúng con xin hứa sẽ luôn hết lòng thương yêu đùm bọc nhau, sống theo đạo làm người mà thầy me đã truyền lại cho chúng con suốt cả cuộc đời. Chúng con xin cúi đầu vĩnh biệt Me kính yêu, xin vĩnh biệt…”
Linh cữu me tôi được đưa về an táng tại quê nhà. Tôi cầm khay trầu đi mời họ hàng và bà con dân làng dự rất đông. Tôi không thể nén kìm những dòng nước mắt vì sót thương me và vì một chút gì mặc cảm khi quá khứ rất xa xưa chợt hiện về. Tôi lại nhớ đến hình ảnh của mình, 13 tuổi lần đầu tiên theo me về quê, chạy trên con đường làng bé nhỏ vào nhà nọ nhà kia, nhưng không dám dừng lại trước cổng nhà mình, nơi me đã từng ngồi hóng mát trên lầu hai lộng gió, đơn độc một thời.
Tôi trở lại Hà Nội và vội vàng vàoNam
Vậy là me tôi đã đi xa thật rồi. Ở nhà, chỉ còn ba mẹ con, tôi và Tuấn, Hương. Tôi lại tiếp tục mê mải công việc ở cơ quan, thi thoảng được cử ra nước ngoài vội vã trong 1-2 ngày, họp hội nghị quốc tế và phải làm báo cáo trình bày tình hình của Việt Nam, lần thì họp về sự cố năm 2000 (Y2K) trong công nghệ thông tin ở Bangkok, lần thì họp bàn thống kê lực lượng lao động không được trả công (unpaid work) ở Hàn Quốc. Khi mới sang, trước giờ hội nghị thì buồn, nhưng vào hội nghị rồi, vừa lo lo vừa thú vị, vì ở đây, tự nhiên khi phát biểu trình bày, tôi thấy đủ tự tin và giọng nói của mình khác hẳn đi, đỡ “annam
Lâu rồi, tôi mới trở lại hồi ức về me tôi đây. Tôi làm nhà ở Cổ Nhuế, mong me được sống những năm tháng cuối đời sung sướng an vui, và hi vọng me thọ ngoài trăm tuổi, Nhưng không được, me ở nhà mới chỉ hơn 18 tháng đã trở về với tổ tiên. Ở ngôi nhà mới, me thích lắm, chỉ ban ngày là buồn vì tôi đi làm và các cháu đi học. Me hay mang ghế ngồi ngoài cổng để ai đi qua thì chào hỏi chuyện trò tí chút. Thi thoảng me còn chống gậy sang hàng xóm chơi nữa. Có hôm, me dậy thật sớm, ra chậu cây hoa giấy to, tự tay bấm bớt lá, me bảo để nó đâm chồi mới và nở nhiều hoa hơn. Những lần công tác xa nhà mấy hôm, tôi sợ bọn trẻ đi học, vụng về không chăm cho bà chu đáo được, tôi phải đưa me lên anh chị cả, hoặc đưa lên chơi nhà cháu Hoa, khi nào về mới đón me. Nhưng một lần, tôi đi công tác về, vừa mở cửa thì giật mình đã thấy me ngồi trong nhà rồi. Me bảo, “tôi biết chiều nay chị về, nên tôi về từ trưa. (các cháu đi học đều về nấu cơm ăn, chiều mới học tiếp), tôi tự thuê xích lô về đấy”. Tôi sợ quá bảo “lần sau me để con đón nhé, me tự đi thế lỡ làm sao”. Me cười gạt đi “có sao đâu mà, đi xích lô sướng ghê cơ, tôi suýt không nhận ra Cầu Giấy, bây giờ đổi khác nhiều quá”.
Me tuổi cao lắm, nhưng da dẻ vẫn căng hồng. Mái tóc bạc trắng như cước, giọng nói của me còn sang sảng. Chỉ khi nào ốm và viêm thanh quản, khản giọng thì me mới nói khẽ. Gọi là ốm, chứ hầu như me không có bệnh, thi thoảng bị cảm tí chút, và nhức đau khớp gối lúc trở trời. Tôi hay mua những thứ me thích. Biết me thích na, lần nào vô
Mỗi lần me mệt, đau chân phải nằm nhiều, trước khi đi làm, tôi chuẩn bị sẵn các thứ như phích nước nóng, bình nước nguội, cốc, thìa, mấy lọ thuốc, bánh ga tô, trái cây…để me uống thuốc và có buồn có đói bụng thì ăn thêm, trưa tôi mới tranh thủ về một lát cơm nước cho me rồi lại đi ngay. Tôi đi về như con thoi, dọn dẹp lầm lũi, ít khi đấm bóp được cho me, trong khi tôi hơi bị đau đầu, là me đã xoa dầu lo lắng cho tôi rồi. Nghĩ lại, thấy mình còn vô tâm, chứ chẳng phải chỉ vì bận. Tôi cứ tự bằng lòng với mình là chuẩn bị đủ các thứ cho me, nhưng thực ra người già rất cần những lời tâm tình, an ủi động viên, những cử chỉ quan tâm săn sóc, những ánh mắt trìu mến, sót thương, mà tôi thì lại không mấy khi thể hiện. Tôi lao vào công việc ở cơ quan mê mải, hay ở lại làm tối, về khuya. Chủ nhật cũng vậy, rất ít khi thảnh thơi. Cơm nước tôi làm qua loa chứ không như ngày còn MQ. Suy cho cùng, nó khiến me tôi và các con tôi chịu thiệt thòi. Cũng may là me còn đọc được kinh kệ nhà Phật, đọc sách truyện chẳng cần đeo kính, hoặc chỉ đeo số 1 thôi, nên đỡ buồn hơn khi con cháu vắng nhà. Để me vui, cứ chủ nhật nào không phải đi làm, là tôi chở me trên xe máy DD đỏ đi chơi, đến chùa Quán Sứ, đến nhà cháu Hoa, hoặc đến các chị. Chở me thì không ngại lắm, nhưng ngại nhất là phải kèm thêm chiếc gậy. Kể cũng nguy hiểm, nhưng tôi ngỏ ý thuê xích lô (ngày ấy chưa nhiều taxi) là me không chịu, me chỉ thích tôi chở bằng xe máy cho mát, và ngắm đường phố đông vui.
Ngày xưa me ít học, nhưng vì buôn bán giỏi nên tính toán thật nhanh, hiếm khi nhầm lẫn. Me già lắm rồi, mà có mấy chục triệu đồng gửi tiết kiệm, me tính lãi đâu ra đấy. Me thuộc truyện Kiều, thi thoảng lại ngâm nga. Me còn làm cả mấy câu thơ rất ngộ ghi vào chiếc ảnh chụp cụ bế chắt (cháu Phúc Hoàng con trai của Hoa, cháu ngoại tôi) rằng:
”Cụ cũng xinh mà chắt cũng xinh
Trông hai cụ cháu rất đa tình
Lớn lên cháu sẽ thành người hữu
Rụng để gia đình được hiển vinh…”
Đến chết cười vì cái lỗi chính tả “Rụng” của me tôi. Nhưng vậy mới nhớ lâu chứ. Rồi một hôm, me tôi bị cảm, tưởng là sơ sơ, ai dè thành ốm nặng. Mới hôm trước, me còn bảo tôi chở đến bệnh viện E thăm mẹ anh Nghiệp ốm, chuyện trò rôm rả, an ủi động viên bà bạn. Vậy mà hôm sau, trong lúc tôi đi làm vắng, me chống gậy đi chơi quanh xóm và tối về thì bị sốt. Me ho, đau ngực. Cũng chỉ nghĩ là cảm thông thường, me tôi uống chút thuốc cảm, rồi đánh gió, ăn cháo nóng, đủ kiểu giống mọi khi. Nhưng lần này thì khác, me không khỏi hẳn, cứ nhì nhằng và thấy mệt hơn trước, kể cả khi hết sốt. Tôi nói đưa me đi khám bệnh thì me nhất định không chịu. Tôi cũng không kiên quyết, chỉ quan tâm chăm sóc me nhiều hơn thôi. Đã từ lâu, tôi không để me ở riêng phòng trong nữa, sợ me buồn. Người già bao giờ cũng thích gần con cháu, thích đông vui. Tôi chuyển me ra ngay phòng khách, thông luôn với bếp, nên mấy mẹ con bà cháu ăn uống xem ti vi với nhau vui vẻ hơn. Và các con tôi có đi đi về về thì gặp bà luôn, cũng đỡ.
Bây giờ me ốm rồi. Tôi ngủ ở tầng trên, nơi để bàn thờ MQ, nhưng không ngủ được. Chỉ thoáng nghe tiếng ho của me là tôi lại xuống, xoa nhẹ lên ngực cho me và nằm bên cạnh để me yên tâm. Me hỏi tôi sao biết me ho mà xuống, tôi bảo tôi vẫn thức thì me cảm động lắm, và một lúc sau giục tôi đi ngủ để mai đi làm chứ me không việc gì đâu. Lủng củng như thế cả đêm, cũng mệt lắm, nhưng tôi cảm thấy có cái gì không ổn. Tôi nói với me, mai thứ hai, con lên cơ quan rồi xin phép nghỉ, thứ ba con đưa me đi khám bệnh ở phòng khám tư, cho thoải mái. Bác sĩ sẽ làm đủ các xét nghiệm cho me, me đừng ngại nhé. Me bằng lòng, không phản đối dữ như mấy ngày trước bảo đi bệnh viện nữa. Hôm ấy, me đi tiểu vào bô xong, me bảo để me tự xách ra toilet. Tôi ngăn, me yếu rồi, đừng cố thế, cứ để tôi dọn rửa không sao. Me bảo me thử thôi mà. Tôi dìu me và rõ ràng me không thể…Tôi hỏi me:
- Me ơi! bây giờ me có muốn gì không, me cứ nói, con sẽ cố gắng làm theo…
- Không, me chẳng có yêu cầu gì, không có ân hận gì. Me đã mãn nguyện tất cả. Chỉ có điều là me tiếc thôi, tiếc là chẳng còn khỏe nữa. Giá như me vẫn còn khỏe thì thích lắm, ở nhà này thật sướng, rộng rãi, mát mẻ. Me ở nhà và đến chiều con đi làm về các cháu đi học về, có phải vui không - Me tôi ngậm ngùi.
- Vâng. Nhưng thôi, me đừng nghĩ ngợi gì nữa, me đi khám bệnh rồi chữa sẽ khỏi thôi mà - Tôi an ủi.
- Ừ, là tiếc thế, tiếc lắm - Me tôi ngẩng nhìn quan sát lại ngôi nhà từ nhiều phía.
Ngắm nhà xong, tôi đưa me về giường. Me có chuyện riêng muốn nói với tôi. Me trao một gói lủng củng đồ trang sức khác nhau me dành dụm cả đời, dặn tôi khi nào cháu Miên con trai em Vinh lấy vợ thì đưa cho nó và bảo là quà bà nội để phần cháu. Me đưa cho tôi toàn bộ số tiền me có (rút từ tiết kiệm) để tôi chi dùng về sau. Tôi biết đến lúc này me cảm thấy trong người bất ổn lắm rồi, tôi thấy thương me quá và cảm động bật khóc. Tôi hứa với me sẽ trao lại cho cháu quà của bà nội, nhưng còn tiền me đưa tôi, tôi không nhận một mình, tôi xin phép me sẽ chia đều cho mấy chị em, gọi là một chút kỉ niệm của me. Lâu nay chị em tôi làm gì cũng có nhau, từ việc góp tiền xây mồ mả ở quê, giỗ chạp các đấng sinh thành, đều làm chung cả mà. Me không bằng lòng, nhưng tôi vẫn làm vậy, và ngay từ hôm đó đã trao đổi với các chị, cùng chứng kiến bà gửi lại những gì cho cháu Miên mà tôi sẽ giữ đến ngày cháu lấy vợ, những gì đưa cho tôi để chị em thực hiện, chứ không phải đợi đến khi nói dại me quá cố mới đem chuyện ra mà nói. Tôi làm việc này thấy thật thanh thản trong lòng.
Hôm sau, tôi lên cơ quan làm và định xin phép để mai nghỉ đưa me đi khám tư. Nhưng mọi sự xảy ra lại khác. Ở nhà, me tôi thấy khó chịu quá, có ý muốn đi bệnh viện ngay. Anh chị tôi lên thăm, bàn bạc và giao cho Tuấn, con trai tôi quyết định đưa bà me đi bệnh viện nào. Kết quả là cả nhà đưa me tôi đến Viện Lão khoa, rồi mới báo cho tôi đến thẳng đó. Trước khi nằm điều trị ở một phòng cụ thể, me tôi được đưa lên tầng 4 để khám bệnh, đo huyết áp. Vợ chồng cháu Hoa kịp đến, và con rể tôi - Quang Anh- đã cõng bà lên suốt mấy cầu thang bộ khiến bà rất cảm động. Nghe mọi người kể lại, tới khám mà me tôi vẫn còn nói được sang sảng, tự nhiên như ở nhà, rồi còn “chỉ đạo” các bác sĩ nữa, thật may các bác sĩ không chấp cụ già nên không giận. Rồi me tôi được chuyển vào nằm theo rõi tại một phòng riêng, rộng rãi, chỉ có một giường bệnh, còn lại là một vài bàn làm việc, khám xét gì ấy tôi không nhớ rõ. Đang nằm yên rồi, thì một bác sĩ trẻ mang hồ sơ vào phòng khám đo huyết áp cho me tôi. Me tôi lừ lừ nhìn và hỏi thẳng, “Này, cậu không phải là bác sĩ đúng không? Cậu là sinh viên thực tập? tôi vừa đo huyết áp trên tầng bốn rồi còn gì?” Tôi hoảng quá, can me tôi, “Me ơi, me để bác sĩ khám bệnh cho nào…” và quay sang bác sĩ nói nhỏ “Tôi xin lỗi, bác sĩ bỏ quá cho. Mẹ tôi già rồi, lại đang bệnh, khó chịu nên cứ nói không phải…”. Nhưng bác sĩ đã kịp nói ngay với me tôi: “ Vâng, cháu chưa phải là bác sĩ, cháu đang thực tập. Nhưng nhiệm vụ của cháu là đo huyết áp cho bà, bà vui lòng vậy nhé.” Gớm thì ra me tôi ốm bệnh mà vẫn còn tinh quá đi mất, buồn cười mà cũng chịu cụ già! Đo xong, chưa được bao lâu, lại một bác sĩ khác xách cặp đi vào, vẫn đo huyết áp. Me tôi không tha: “Lại ông nữa à, một cậu sinh viên vừa đo huyết áp cho tôi rồi!” Lần này, thì tôi hoảng hơn: “ Thưa bác sĩ, mẹ tôi đã 94 tuổi, đang bệnh, mà ở nhà cụ quen chỉ đạo hò la con cháu rồi, nên đến đây nói năng tự nhiên quá, không phải phép, xin bác sĩ thông cảm cho ạ”. Chưa cần nghe tôi nói hết, bác sĩ đã nghiêm nét mặt lạnh lùng : ”Cụ vào đây rồi thì cứ nằm yên để chúng tôi khám bệnh, trị bệnh. Và cụ phải làm theo yêu cầu của chúng tôi, có thế thôi. Cụ không được nói lằng nhằng gì hết.” Cứng quả có hơn, me tôi lặng im, nén chịu mà vẫn lộ vẻ bực tức. Khi bác sĩ ra khỏi phòng rồi, tôi mới tỉ tê khuyên giải me tôi mấy điều. Me tôi nghe ra và gật đầu rồi, nhưng còn vùng vằng: “Nằm ở đây, giường chật bỏ mẹ. Ở nhà giường to nằm sướng thế cơ mà. Biết thế chả đòi các anh chị đưa vào bệnh viện cho xong…”. Tôi buồn cười quá phải cố nhịn, “Me ơi thì giường bệnh viện chỉ có cỡ chung thôi chứ. Me chữa bệnh chóng khỏi rồi lại về nhà nằm giường rộng mà”.
Vậy là hai chị em, chị Hiền Trang và tôi thay phiên nhau chăm me ở bệnh viện. Ban ngày tôi bận đi làm thì chị Trang đến (chị đã nghỉ hưu), đêm thì tôi đến với me đổi ca vì chị tôi hay chóng mặt không ở lại ban đêm được. Công việc cơm nước ở nhà, các con tôi phải tự lo thôi. Tuấn thì chạy vòng ngoài, nhờ bạn bè giúp đỡ chữa bệnh cho bà. Sau khi khám xét đủ thứ, bệnh viện kết luận là me tôi tim bị to, do già quá, phổi hơi rám, và ho nặng. Họ bảo chỉ cầm cự chứ chẳng có điều trị gì đặc biệt. Nằm ở đây chừng mười ngày, bệnh viện chuyển me tôi sang khoa Tim mạch, bệnh viện Bạch Mai để cấp cứu cho tiện. Me cũng đồng ý. Nhưng khổ là khoa này đông, nên me phải nằm chung với một bệnh nhân nữ chừng 50 tuổi yếu lắm, da bọc xương, đang truyền huyết thanh. Vậy mà me tôi, người to béo cứ giở mình ầm ầm, vùng vằng lấn cả sang chị. Bọn tôi phát hoảng, phải giữ và dặn me nằm yên hơn kẻo đụng mạnh chị ấy đang truyền là lôi thôi to, lỡ ngã thì chết. Một mặt tôi gắng liên hệ xin chuyển phòng khác. Gọi là đỡ chứ vẫn hai người một giường. Phòng có 8 giường, mỗi bệnh nhân có từ 1-2 người nhà ở lại ban đêm nên đêm nào cũng có từ 16-20 nhân khẩu nằm ngồi la liệt trong phòng chưa tới 20 m2, lại còn bao nhiêu bô đặt để người bệnh đại tiểu tiện nữa chứ. Ban đêm, tôi chỉ có một mình, mệt thì nằm dưới đất thiếp đi một tị, trong túi thường trực lọ dầu để trị cảm trị chóng mặt, vì cả đêm phải lục cục dìu me dậy đi tiểu vào cái bô cao mang từ nhà - cái bô mà ngày xưa me tôi suốt ngày đi đổ cho tôi vì tôi nghén nặng nôn liên miên đó. Tôi còn lấy sẵn một cái siêu to đổ đầy nước để vệ sinh cho me sau mỗi lần đi tiểu hoặc đại tiện. Cái vụ vệ sinh này là do tôi học được hồi đi Ấn độ, thấy họ luôn đặt sẵn cái siêu ở các vòi nước nhà vệ sinh, nơi tham quan di động trong rừng sâu, rất tiện và sạch sẽ. Mấy ngày sau, có các cháu Ngân (con chị Hiền Trang), cháu Phong (con chị Thùy Trinh), cháu Miên (con em Vinh), và các chị em con cháu khác gần xa đến thăm nom và trông bà nên chị em tôi đỡ hơn.
Khoa Tim mạch cũng kết luận giống như Viện Lão khoa thôi. Họ khích lệ đưa bà về nhà chứ bệnh viện không làm gì được hơn mà cả bà và con cháu đều vất vả. Chúng tôi hỏi ý kiến me, me đồng ý nên ra viện. Me muốn về chị Hiền Trang mấy bữa rồi về lại nhà tôi sau. Me yếu hơn trước, mặt đã bắt đầu phù nề, bàn tay cũng vậy. Me vẫn ăn được, nhưng ngủ ít hơn. Tôi ở cơ quan làm việc xong thường chiều tối ghé qua thăm me. Chị em bạn bè tôi ở cơ quan cũng ghé thăm, mọi người hay nói chuyện vui để me yên lòng. Ở được ít bữa, me đòi về Cổ nhuế. Đúng dịp ấy, tôi có mấy ngày đi công tác cùng chuyên gia tập huấn ở thành phố Hồ Chí Minh. Tôi động viên me ở lại với anh chị khi xong việc tôi ra ngay và đón me về nhà. Me nghe theo hơi miễn cưỡng. Tối hôm ấy, trước khi ngày mai lên đường công tác, tôi ở lại với me thật lâu. Tôi dỗ me ăn được một miếng bánh chưng to, một quả trứng gà luộc, và một quả quít bự. Hỏi ra mới biết me táo bón mấy ngày nay rồi, tôi dỗ me đi ngoài cho đỡ nặng nề, và me nghe theo. Tôi và chị Thùy Trinh (bị đau chân đến khổ) dìu me ra bô, vẫn chiếc bô cao đầy kỉ niệm ấy. Me đi ngoài được thật nhiều. Tôi mừng lắm, rửa cho me đàng hoàng sạch sẽ và hai chị em dìu me trở lại giường, yên tâm hẳn. Khuya rồi, me giục tôi về chuẩn bị mai đi công tác, giục chị Trinh về nghỉ ngơi. Me hứa sẽ đi ngủ ngay.
Tôi về nhà, dọn dẹp thu xếp hành lí rồi đi nằm chứ không sao ngủ được, lòng cầu mong ngày mai lên đường bình an, hi vọng các anh chị sẽ chăm sóc me cầm cự được ít ra là tới tết Nguyên đán. Tôi định bụng vào thành phố sẽ thuyết phục một cô bạn nhỏ, kĩ sư chương trình nơi sở tại, làm phiên dịch thay tôi rồi tôi trở lại Hà Nội ngay để sớm đón me về theo ý nguyện. Nhưng thực tế chẳng tính được gì cả. Sinh có hạn, tử bất kì, me tôi đã ra đi lúc hơn 5 giờ sáng trong bàn tay nâng giấc của anh chị cả tôi. Chị gọi điện và nhắc tôi gấp rút lo tìm ảnh chân dung của me, cùng chuẩn bị một số thứ khác nữa.Tôi điện báo cho cơ quan để hủy chuyến đi, và tôi nhắn chuyên gia thông cảm, cứ vào trước rồi sẽ có người khác dịch. Nhưng ông ấy không chịu vào, ở lại dự tang lễ me tôi rồi chờ tôi cùng vào muộn. Tôi vội vã đến anh chị, cùng với anh rể làm thủ tục xin đưa me tới nhà tang lễ Phùng Hưng, rồi về quê xin đất nghĩa trang và làm mọi thứ cần thiết, thông báo họ hàng. Và tang lễ trọng thể đã được tổ chức vào ngày hôm sau, đông đảo các cơ quan đoàn thể họ hàng bạn bè đến dự. Cả gia đình thống nhất để tôi viết và đọc điếu văn Me:
“Me ơi! Hôm nay ngày 8/9/1999 tức ngày 28/7 năm Kỉ Mão, chúng con về đây để tiễn biệt me về cõi vĩnh hằng. Than ôi! Giờ đây âm dương đôi ngả đau buồn xiết bao!
Đã chín mươi tư mùa xuân trôi qua kể từ ngày me ra đời ở một làng quê bé nhỏ. Trải qua bao nhiêu thăng trầm, khổ đau, sướng vui, me đã không quản gian lao vất vả nuôi các con rồi lại chăm sóc đàn cháu nhỏ từ các cháu Thanh Ngân, Thanh Ngọc, Việt An, Thục An, đến các cháu Tuấn Phong, Thanh Hoa trong những năm chiến tranh đầy gian khổ đến các cháu Anh Tuấn, Ngân Hương và mới hôm nào đây cụ còn vui vầy với chắt Phúc Hoàng trong những ngày gần cuối cuộc đời. Chúng con không thể nào quên hình ảnh me, một người mẹ cần cù chịu thương chịu khó, hay lam hay làm, không quản ngại khó khăn gian khổ luôn vui vẻ, lạc quan, yêu đời. Giờ đây chúng con đã trưởng thành, đàn cháu của bà đã lớn khôn. Đã qua những ngày gian lao vất vả vì lâm bệnh trong lúc tuổi già sức yếu, nên mặc dù được các bác sĩ y tá hết lòng cứu chữa, con cháu chăm sóc tận tình, bạn bè gần xa quan tâm thăm hỏi, nhưng me vẫn không qua khỏi để bây giờ chúng con vắng me, các cháu thiếu bà.
Me ơi! giờ phút linh thiêng này, thay mặt cho cả những người đã khuất, chị Hiền Thục, chị Hiền Thủy, anh Đình Viên, anh Minh Quang, em Đức Vinh, chúng con xin kính cẩn cúi đầu trước vong linh me. Chúng con mong me hãy tha thứ hết những lỗi lầm dù nhỏ, những điều con cháu làm cho me không vui để chỉ mang theo sự thanh thản và những niềm vui sướng trên cõi đời này về với tổ tiên, gặp lại thầy con và các anh chị em chúng con.
Trước vong linh Người, chúng con xin hứa sẽ luôn hết lòng thương yêu đùm bọc nhau, sống theo đạo làm người mà thầy me đã truyền lại cho chúng con suốt cả cuộc đời. Chúng con xin cúi đầu vĩnh biệt Me kính yêu, xin vĩnh biệt…”
Linh cữu me tôi được đưa về an táng tại quê nhà. Tôi cầm khay trầu đi mời họ hàng và bà con dân làng dự rất đông. Tôi không thể nén kìm những dòng nước mắt vì sót thương me và vì một chút gì mặc cảm khi quá khứ rất xa xưa chợt hiện về. Tôi lại nhớ đến hình ảnh của mình, 13 tuổi lần đầu tiên theo me về quê, chạy trên con đường làng bé nhỏ vào nhà nọ nhà kia, nhưng không dám dừng lại trước cổng nhà mình, nơi me đã từng ngồi hóng mát trên lầu hai lộng gió, đơn độc một thời.
Tôi trở lại Hà Nội và vội vàng vào
Vậy là me tôi đã đi xa thật rồi. Ở nhà, chỉ còn ba mẹ con, tôi và Tuấn, Hương. Tôi lại tiếp tục mê mải công việc ở cơ quan, thi thoảng được cử ra nước ngoài vội vã trong 1-2 ngày, họp hội nghị quốc tế và phải làm báo cáo trình bày tình hình của Việt Nam, lần thì họp về sự cố năm 2000 (Y2K) trong công nghệ thông tin ở Bangkok, lần thì họp bàn thống kê lực lượng lao động không được trả công (unpaid work) ở Hàn Quốc. Khi mới sang, trước giờ hội nghị thì buồn, nhưng vào hội nghị rồi, vừa lo lo vừa thú vị, vì ở đây, tự nhiên khi phát biểu trình bày, tôi thấy đủ tự tin và giọng nói của mình khác hẳn đi, đỡ “
Chết hụt
Mùa hè năm 2003, tôi dự hội nghị ở Nha Trang. Chúng tôi nghỉ tại khách sạn ngay gần bờ biển, trên đường Trần Phú. Sáng sớm trước khi vào hội nghị, khoảng 5 giờ, tôi và chị Nga ở Lâm Đồng (cùng phòng) rủ nhau ra biển. Hai chị em bảo nhau mặc áo tắm sẵn nếu tiện thì xuống nước. Ra đến nơi mới biết biển động, sóng lớn lắm, cao chừng năm mét, nên chúng tôi chỉ chạy trên cát và tập thể dục. Chạy mãi hơi mệt, tôi dừng lại và nằm chơi. Tự nhiên tôi nghĩ mình nằm vậy không ổn, rất nguy hiểm, nên trở dậy, đi lên sát phía gần đường. Tôi định nghịch khoét một hố cát to để nằm vào đó, nhưng loay hoay chưa kịp làm gì thì một con sóng lớn đã chồm tới, trong chớp mắt, tôi bị cuốn ào ra biển. Tôi ở tư thế nằm ngửa nên sóng tiếp tục tràn qua và nước xối xả ào vào miệng khiến sặc sụa ngột thở. Tôi không biết bơi nên tự vùng vẫy một cách bất lực. Tôi chỉ kịp nghĩ “sao mình lại phải chết một cách giản đơn và vô lí thế này?” và cố gắng giơ thẳng cánh tay phải lên trời để may ra ai nhìn thấy mà cứu không. Chuyện kể dài dòng, chứ thực tế xảy ra nhanh lắm. Tôi bỗng thấy như ai đụng vào mình, chắc là tôi được cứu rồi. Tôi nhớ lời dặn ở đâu đó, nếu sắp chết đuối, không được ôm chặt người khác, người ta sẽ cuống và cả hai cùng nguy. Thế là tôi gắng bất động, để mặc ân nhân đẩy kéo tôi. Tôi chỉ kịp nhận ra láng máng đó là một người đàn ông mặc áo đen, chưa tới 50 tuổi. Tôi cảm thấy mình được đẩy ra xa vì hình như biển lặng lắm không có sóng lớn nữa. Sau rồi tôi thiếp đi, và tỉnh dậy thấy anh ấy kéo tôi đến gần bờ và nghe tiếng đông người lội xuống dìu đưa tôi lên. Tôi thở dốc, sặc nước mà không nôn được, cổ họng phát ra những âm thanh thật rùng rợn cứ như bò rống hay là lợn bị chọc tiết ấy, vang giữa một vùng trời. Có tiếng người đàn ông bảo mọi người đặt tôi nằm xấp, và ai đó dẫm lên lưng tôi cho nước trào ra. Họ cũng làm theo nhưng vô hiệu, tôi vẫn nằm trơ ra đó, thở dốc. Chị Nga bảo đưa tôi đi cấp cứu, nhưng tôi lắc đầu. Tôi bắt đầu thở nhẹ hơn nhưng chóng mặt quay quay khi được đỡ ngồi dậy. Chị Nga lại hỏi đưa tôi về khách sạn nghỉ thì tôi bằng lòng, nên chị cùng một người nữa dìu tôi đi bộ, bên kia đường là khách sạn mà. Nhưng chưa kịp sang đường, tôi đã nôn thốc nôn tháo, nước ộc thẳng phun ra từng mẻ. Ai cũng mừng. Trở về khách sạn, chị Nga đưa tôi vào phòng tắm và trợ giúp. Tôi tiếp tục nôn. Có nôn mới biết sao mà mình ngốn lắm nước biển đến thế. Vào phòng nằm nghỉ, chị vẫn đặt đầu giường một cái chậu cho tôi. Chị bàng hoàng kể lại, khi xảy ra sự cố sóng thần chộp tôi, chị chạy khắp bãi biển kêu cứu. Lúc đó có chừng hơn chục người. Một số ông định nhảy xuống nhưng ra rồi lại phải vào vì sóng quá dữ, chịu không nổi. Chị đã thất vọng và hoảng sợ lắm, nhưng ngay trong chớp mắt, đúng vào thời khắc đặc biệt, một người đàn ông đặc biệt đã lao từ trên đường Trần Phú xông thẳng xuống biển không ngại gì sóng dữ để cứu tôi. Đó là người đàn ông tôi thoáng thấy giữa cơn hiểm nguy, mà trong lúc nhộn nhạo ở bờ biển, mọi người tập trung giúp tôi, đã không để ý đến anh ấy nữa. Và khi được dìu về khách sạn, tôi mới nhớ ra hỏi xem ân nhân của mình đâu rồi thì mọi người đều chịu không biết.
Tới giờ ăn sáng để chuẩn bị vào hội nghị. Chị Nga dặn tôi nằm nghỉ và tìm đồ ăn gì cho tôi. Nhưng tôi cảm ơn rồi không nghe, cứ gượng dậy, tự bám leo cầu thang từng bước lên phòng ăn. Tôi nói với chị Nga tôi hiểu tình trạng của mình, và tôi đang làm theo một cách riêng để bình phục được nhanh nhất. Tôi lê từng bước, chọn miếng bánh ga tô nhỏ và một cốc sữa nóng rồi ngồi vào bàn nhấm nháp. Bình thường tôi không thích sữa, nhưng có thể cố uống mỗi khi yếu mệt, còn bánh thì tôi thích. Nhưng lúc đó chịu chết, tôi không thể nuốt nổi một ngụm sữa hay một mẩu bánh nào vì như có gì chẹn ở họng, tôi ngậm vào lại nhả ra. Thế là tôi đành rời phòng ăn lên thẳng hội trường. Vì mệt, nên tôi kiếm một chỗ ngồi ngay không giao lưu gì với ai cả. Tôi chờ đến lượt mình báo cáo, tôi không có ý định bỏ cuộc. Tôi ra ngoài uống mấy ngụm nước nhỏ.Theo chương trình, báo cáo của tôi được trình bày sau giờ giải lao. Tôi không nghĩ ra là xin đổi lên trước, nên cầm cự mãi người cứ lạnh dần lạnh dần, tôi chẳng biết bấu víu vào đâu ngoài lọ dầu nóng. Ra giải lao, tôi lấy một đĩa bánh và cốc sữa như cũ, lần này thì nhâm nhi được từng tí một. Tôi đứng ở hành lang, nơi góc khuất, không chào hỏi gặp gỡ bất kì ai mặc dầu biết chắc là có rất nhiều người quen từ trung ương vào, từ các địa phương tới. Một cậu trưởng phòng của trung tâm lại gần chuyện trò với tôi trong chốc lát, tôi không kịp nói gì thì đã bỏ đĩa chén xuống chiếc bàn nhỏ và xin lỗi rồi chạy vào nhà vệ sinh ngay cạnh. Tôi nôn thốc nôn tháo, khởi đầu là ít bánh sữa tôi vừa ăn và nước uống khi ngồi họp, sau đến nước biển mằn mặn, tiếp tục vọt ra xối xả. Cả một phòng đệm (nơi có bồn rửa tay) bỗng chốc ngập ngụa bẩn thỉu. Tôi vừa thở hồng hộc vừa vội vã tự dọn dẹp, múc nước dội đi. Không may là chẳng có ai để tôi nhờ giúp đỡ, nhưng lại may là không có ai vào nên tôi có thể dấu được sự cố của mình, vuốt tóc bằng tay rửa mặt qua quít rồi ngật ngưỡng trở lại hội trường như không có chuyện gì xảy ra. Và chuông reo, tôi lên trình bày. Có lẽ vì hưng phấn cao độ, nên bản báo cáo của tôi giữ được phong độ cần thiết, và khi kết thúc, tôi xin hội nghị mấy phút, kể vắn tắt chuyện vừa xảy ra sớm nay bên bờ biển. Tôi xúc động tâm tình rằng, xin cảm ơn chị Nga, đồng nghiệp đã gián tiếp cứu tôi, và người đàn ông Nha Trang đáng kính đã cho tôi sống lại, để bây giờ tôi có thể làm tròn nhiệm vụ của mình, và nói lời tạm biệt trước khi (cuối năm này) tôi về hưu. Điều đó cũng có nghĩa là BẠN BÈ ĐỒNG NGHIỆP và QUÊ HƯƠNG NHÀ CHỒNG luôn ở bên cạnh tôi, mãi mãi.
Ngay chiều hôm ấy, tôi đi xe ôm xuống nghĩa trang Suối Hiệp, mang theo lọ cắm hoa nhỏ đùm cả một ít xi măng bỏ trong hành lí đưa từ Bắc vào, để thay bình cắm bông cũ là một vỏ lon bia, anh Quảng - anh chồng tôi - làm bấy lâu nay. Tôi đem một chai nước nữa. Vậy là tới mộ ba má, tôi chỉ việc bỏ vỏ lon bia đi, lấy dao cạo khoét một lớp rồi gắn lọ hoa vào cho chắc. Cũng may là chú lái xe ôm rất nhiệt tình cùng làm giúp tôi, chứ tôi quá mệt khó làm tử tế chắc chắn được. Nhắc đến anh Quảng, tôi lại nhớ đến ngày này năm trước, anh đã trở về cõi vĩnh hằng sau một thời gian lâm bệnh hiểm nghèo. Tôi kết hợp công tác vào Sài Gòn, kịp tới thăm anh và ở lại bệnh viện một ngày một đêm, khi anh đang sống những ngày cuối cùng của cuộc đời. Tôi đã được chứng kiến sự chăm lo chu đáo, hết sức tận tình tỉ mỉ và tình yêu thương vô hạn của chị Lý, vợ anh; của Nga, Hà - hai con đối với anh, và không bao giờ quên được. Tôi càng nhớ da diết những ngày rất xa xưa, anh lụi hụi mang cho vợ chồng tôi cái ổn áp để tăng điện, anh đóng tặng chiếc giường 1,2m để vợ chồng con cái tôi ngủ san ra đỡ chật, và đóng một tủ gỗ lim nhỏ tôi đang cất đồ lưu niệm của chồng tôi và đặt ban thờ MQ lên trên cho tới tận bây giờ.Tôi ra Hà Nội được mấy hôm thì anh Quảng mất. Biết trước là vậy mà tôi vẫn buồn, buồn tê tái trong một nỗi hoang vắng lạ kì.
Trở về chuyện người đàn ông cứu tôi. Suốt mấy ngày hội nghị, buổi trưa và sáng sớm, tôi thẫn thờ ra bờ biển hi vọng tìm lại ân nhân bằng cách hỏi thăm, nghe ngóng dân tình bình luận về cái vụ chết hụt của tôi để may chăng có thông tin gì về anh ấy. Nhưng vô hiệu, chị Nga và bạn bè tôi chỉ phỏng đoán anh ấy phải là bộ đội đặc công, hoặc dân chài đi biển kỳ cựu thì mới có thể làm vậy. Tôi ân hận quá vì đã không kịp nói gì với anh kể cả một lời cảm ơn ngắn ngủi thì anh đã đi rồi. Tôi không biết làm thế nào, nên đành viết thư gửi Đài truyền hình và báo Nha Trang kể lại sự việc, cảm ơn ân nhân tôi chưa biết rõ mặt, chưa biết quí danh, đồng thời ghi tên tuổi địa chỉ điện thoại của tôi mong được liên hệ với con người vô cùng đáng kính ấy. Nhưng rồi, không có hồi âm nào trở lại, mặc dù báo đài đã làm hết trách nhiệm của họ.
Sau sự cố chết hụt ấy và ra Hà Nội, suốt hai tháng liền, đêm nào (và cả thi thoảng buổi trưa), cứ đặt mình xuống thiếp đi ngủ mơ, tôi lại thấy có một cảnh tượng thôi. Đó là biển mênh mông sóng cồn dữ dội và tôi, đang một mình vật lộn quẫy đạp với bộ não tỉnh táo đón chờ cái chết một cách bất lực, và một trái tim đang đập dồn trong ước vọng mong manh nhưng rực lửa: TÔI CÒN ĐƯỢC SỐNG.Tỉnh dậy hốt hoảng và bần thần, tôi lại mộng mơ rồi, người đàn ông áo đen hôm nào không ai khác, đó là MQ đã hóa thân trở về.
Mùa hè năm 2003, tôi dự hội nghị ở Nha Trang. Chúng tôi nghỉ tại khách sạn ngay gần bờ biển, trên đường Trần Phú. Sáng sớm trước khi vào hội nghị, khoảng 5 giờ, tôi và chị Nga ở Lâm Đồng (cùng phòng) rủ nhau ra biển. Hai chị em bảo nhau mặc áo tắm sẵn nếu tiện thì xuống nước. Ra đến nơi mới biết biển động, sóng lớn lắm, cao chừng năm mét, nên chúng tôi chỉ chạy trên cát và tập thể dục. Chạy mãi hơi mệt, tôi dừng lại và nằm chơi. Tự nhiên tôi nghĩ mình nằm vậy không ổn, rất nguy hiểm, nên trở dậy, đi lên sát phía gần đường. Tôi định nghịch khoét một hố cát to để nằm vào đó, nhưng loay hoay chưa kịp làm gì thì một con sóng lớn đã chồm tới, trong chớp mắt, tôi bị cuốn ào ra biển. Tôi ở tư thế nằm ngửa nên sóng tiếp tục tràn qua và nước xối xả ào vào miệng khiến sặc sụa ngột thở. Tôi không biết bơi nên tự vùng vẫy một cách bất lực. Tôi chỉ kịp nghĩ “sao mình lại phải chết một cách giản đơn và vô lí thế này?” và cố gắng giơ thẳng cánh tay phải lên trời để may ra ai nhìn thấy mà cứu không. Chuyện kể dài dòng, chứ thực tế xảy ra nhanh lắm. Tôi bỗng thấy như ai đụng vào mình, chắc là tôi được cứu rồi. Tôi nhớ lời dặn ở đâu đó, nếu sắp chết đuối, không được ôm chặt người khác, người ta sẽ cuống và cả hai cùng nguy. Thế là tôi gắng bất động, để mặc ân nhân đẩy kéo tôi. Tôi chỉ kịp nhận ra láng máng đó là một người đàn ông mặc áo đen, chưa tới 50 tuổi. Tôi cảm thấy mình được đẩy ra xa vì hình như biển lặng lắm không có sóng lớn nữa. Sau rồi tôi thiếp đi, và tỉnh dậy thấy anh ấy kéo tôi đến gần bờ và nghe tiếng đông người lội xuống dìu đưa tôi lên. Tôi thở dốc, sặc nước mà không nôn được, cổ họng phát ra những âm thanh thật rùng rợn cứ như bò rống hay là lợn bị chọc tiết ấy, vang giữa một vùng trời. Có tiếng người đàn ông bảo mọi người đặt tôi nằm xấp, và ai đó dẫm lên lưng tôi cho nước trào ra. Họ cũng làm theo nhưng vô hiệu, tôi vẫn nằm trơ ra đó, thở dốc. Chị Nga bảo đưa tôi đi cấp cứu, nhưng tôi lắc đầu. Tôi bắt đầu thở nhẹ hơn nhưng chóng mặt quay quay khi được đỡ ngồi dậy. Chị Nga lại hỏi đưa tôi về khách sạn nghỉ thì tôi bằng lòng, nên chị cùng một người nữa dìu tôi đi bộ, bên kia đường là khách sạn mà. Nhưng chưa kịp sang đường, tôi đã nôn thốc nôn tháo, nước ộc thẳng phun ra từng mẻ. Ai cũng mừng. Trở về khách sạn, chị Nga đưa tôi vào phòng tắm và trợ giúp. Tôi tiếp tục nôn. Có nôn mới biết sao mà mình ngốn lắm nước biển đến thế. Vào phòng nằm nghỉ, chị vẫn đặt đầu giường một cái chậu cho tôi. Chị bàng hoàng kể lại, khi xảy ra sự cố sóng thần chộp tôi, chị chạy khắp bãi biển kêu cứu. Lúc đó có chừng hơn chục người. Một số ông định nhảy xuống nhưng ra rồi lại phải vào vì sóng quá dữ, chịu không nổi. Chị đã thất vọng và hoảng sợ lắm, nhưng ngay trong chớp mắt, đúng vào thời khắc đặc biệt, một người đàn ông đặc biệt đã lao từ trên đường Trần Phú xông thẳng xuống biển không ngại gì sóng dữ để cứu tôi. Đó là người đàn ông tôi thoáng thấy giữa cơn hiểm nguy, mà trong lúc nhộn nhạo ở bờ biển, mọi người tập trung giúp tôi, đã không để ý đến anh ấy nữa. Và khi được dìu về khách sạn, tôi mới nhớ ra hỏi xem ân nhân của mình đâu rồi thì mọi người đều chịu không biết.
Tới giờ ăn sáng để chuẩn bị vào hội nghị. Chị Nga dặn tôi nằm nghỉ và tìm đồ ăn gì cho tôi. Nhưng tôi cảm ơn rồi không nghe, cứ gượng dậy, tự bám leo cầu thang từng bước lên phòng ăn. Tôi nói với chị Nga tôi hiểu tình trạng của mình, và tôi đang làm theo một cách riêng để bình phục được nhanh nhất. Tôi lê từng bước, chọn miếng bánh ga tô nhỏ và một cốc sữa nóng rồi ngồi vào bàn nhấm nháp. Bình thường tôi không thích sữa, nhưng có thể cố uống mỗi khi yếu mệt, còn bánh thì tôi thích. Nhưng lúc đó chịu chết, tôi không thể nuốt nổi một ngụm sữa hay một mẩu bánh nào vì như có gì chẹn ở họng, tôi ngậm vào lại nhả ra. Thế là tôi đành rời phòng ăn lên thẳng hội trường. Vì mệt, nên tôi kiếm một chỗ ngồi ngay không giao lưu gì với ai cả. Tôi chờ đến lượt mình báo cáo, tôi không có ý định bỏ cuộc. Tôi ra ngoài uống mấy ngụm nước nhỏ.Theo chương trình, báo cáo của tôi được trình bày sau giờ giải lao. Tôi không nghĩ ra là xin đổi lên trước, nên cầm cự mãi người cứ lạnh dần lạnh dần, tôi chẳng biết bấu víu vào đâu ngoài lọ dầu nóng. Ra giải lao, tôi lấy một đĩa bánh và cốc sữa như cũ, lần này thì nhâm nhi được từng tí một. Tôi đứng ở hành lang, nơi góc khuất, không chào hỏi gặp gỡ bất kì ai mặc dầu biết chắc là có rất nhiều người quen từ trung ương vào, từ các địa phương tới. Một cậu trưởng phòng của trung tâm lại gần chuyện trò với tôi trong chốc lát, tôi không kịp nói gì thì đã bỏ đĩa chén xuống chiếc bàn nhỏ và xin lỗi rồi chạy vào nhà vệ sinh ngay cạnh. Tôi nôn thốc nôn tháo, khởi đầu là ít bánh sữa tôi vừa ăn và nước uống khi ngồi họp, sau đến nước biển mằn mặn, tiếp tục vọt ra xối xả. Cả một phòng đệm (nơi có bồn rửa tay) bỗng chốc ngập ngụa bẩn thỉu. Tôi vừa thở hồng hộc vừa vội vã tự dọn dẹp, múc nước dội đi. Không may là chẳng có ai để tôi nhờ giúp đỡ, nhưng lại may là không có ai vào nên tôi có thể dấu được sự cố của mình, vuốt tóc bằng tay rửa mặt qua quít rồi ngật ngưỡng trở lại hội trường như không có chuyện gì xảy ra. Và chuông reo, tôi lên trình bày. Có lẽ vì hưng phấn cao độ, nên bản báo cáo của tôi giữ được phong độ cần thiết, và khi kết thúc, tôi xin hội nghị mấy phút, kể vắn tắt chuyện vừa xảy ra sớm nay bên bờ biển. Tôi xúc động tâm tình rằng, xin cảm ơn chị Nga, đồng nghiệp đã gián tiếp cứu tôi, và người đàn ông Nha Trang đáng kính đã cho tôi sống lại, để bây giờ tôi có thể làm tròn nhiệm vụ của mình, và nói lời tạm biệt trước khi (cuối năm này) tôi về hưu. Điều đó cũng có nghĩa là BẠN BÈ ĐỒNG NGHIỆP và QUÊ HƯƠNG NHÀ CHỒNG luôn ở bên cạnh tôi, mãi mãi.
Ngay chiều hôm ấy, tôi đi xe ôm xuống nghĩa trang Suối Hiệp, mang theo lọ cắm hoa nhỏ đùm cả một ít xi măng bỏ trong hành lí đưa từ Bắc vào, để thay bình cắm bông cũ là một vỏ lon bia, anh Quảng - anh chồng tôi - làm bấy lâu nay. Tôi đem một chai nước nữa. Vậy là tới mộ ba má, tôi chỉ việc bỏ vỏ lon bia đi, lấy dao cạo khoét một lớp rồi gắn lọ hoa vào cho chắc. Cũng may là chú lái xe ôm rất nhiệt tình cùng làm giúp tôi, chứ tôi quá mệt khó làm tử tế chắc chắn được. Nhắc đến anh Quảng, tôi lại nhớ đến ngày này năm trước, anh đã trở về cõi vĩnh hằng sau một thời gian lâm bệnh hiểm nghèo. Tôi kết hợp công tác vào Sài Gòn, kịp tới thăm anh và ở lại bệnh viện một ngày một đêm, khi anh đang sống những ngày cuối cùng của cuộc đời. Tôi đã được chứng kiến sự chăm lo chu đáo, hết sức tận tình tỉ mỉ và tình yêu thương vô hạn của chị Lý, vợ anh; của Nga, Hà - hai con đối với anh, và không bao giờ quên được. Tôi càng nhớ da diết những ngày rất xa xưa, anh lụi hụi mang cho vợ chồng tôi cái ổn áp để tăng điện, anh đóng tặng chiếc giường 1,2m để vợ chồng con cái tôi ngủ san ra đỡ chật, và đóng một tủ gỗ lim nhỏ tôi đang cất đồ lưu niệm của chồng tôi và đặt ban thờ MQ lên trên cho tới tận bây giờ.Tôi ra Hà Nội được mấy hôm thì anh Quảng mất. Biết trước là vậy mà tôi vẫn buồn, buồn tê tái trong một nỗi hoang vắng lạ kì.
Trở về chuyện người đàn ông cứu tôi. Suốt mấy ngày hội nghị, buổi trưa và sáng sớm, tôi thẫn thờ ra bờ biển hi vọng tìm lại ân nhân bằng cách hỏi thăm, nghe ngóng dân tình bình luận về cái vụ chết hụt của tôi để may chăng có thông tin gì về anh ấy. Nhưng vô hiệu, chị Nga và bạn bè tôi chỉ phỏng đoán anh ấy phải là bộ đội đặc công, hoặc dân chài đi biển kỳ cựu thì mới có thể làm vậy. Tôi ân hận quá vì đã không kịp nói gì với anh kể cả một lời cảm ơn ngắn ngủi thì anh đã đi rồi. Tôi không biết làm thế nào, nên đành viết thư gửi Đài truyền hình và báo Nha Trang kể lại sự việc, cảm ơn ân nhân tôi chưa biết rõ mặt, chưa biết quí danh, đồng thời ghi tên tuổi địa chỉ điện thoại của tôi mong được liên hệ với con người vô cùng đáng kính ấy. Nhưng rồi, không có hồi âm nào trở lại, mặc dù báo đài đã làm hết trách nhiệm của họ.
Sau sự cố chết hụt ấy và ra Hà Nội, suốt hai tháng liền, đêm nào (và cả thi thoảng buổi trưa), cứ đặt mình xuống thiếp đi ngủ mơ, tôi lại thấy có một cảnh tượng thôi. Đó là biển mênh mông sóng cồn dữ dội và tôi, đang một mình vật lộn quẫy đạp với bộ não tỉnh táo đón chờ cái chết một cách bất lực, và một trái tim đang đập dồn trong ước vọng mong manh nhưng rực lửa: TÔI CÒN ĐƯỢC SỐNG.Tỉnh dậy hốt hoảng và bần thần, tôi lại mộng mơ rồi, người đàn ông áo đen hôm nào không ai khác, đó là MQ đã hóa thân trở về.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét